Trener wchodzący na szkolenie, poza zadaniem, jakim jest przekazanie wiedzy, ma o wiele większe wyzwanie – stałe motywowanie odbiorców do uczenia się.

Co jest podstawą MOTYWACJI? Relacja trenera z uczestnikiem, bezpieczeństwo uczestnika, docenienie go i budowanie więzi w grupie.

A zatem, by nie przedłużać i przejść do praktycznych wskazówek, poniżej propozycje narzędzi (technik, ćwiczenia, metody) budujące motywację do uczenia się w grupach osób dorosłych.

Budowanie relacji z uczestnikiem

1. Używaj od początku imienia gdy zwracasz się do uczestnika. Możesz zapoznać się wcześniej z listą uczestników, zaproponować umieszczenie plakietek z imieniem w widocznym miejscu ,a przede wszystkim przejście na ty, co ułatwia komunikację.

2. Podziel się swoją historią osobistą, powiązaną z tematem szkolenia . Może to być historia o porażce, przekutej w sukces. Historia o kryzysie, który doprowadził do poszukiwania wyjścia z trudnej sytuacji. Opowieść taka spełnia dwie funkcje – buduje zaufanie pomiędzy trenerem a grupą oraz buduje relację, potrzebną w procesie uczenia się. Ryzykiem zastosowania tej metody jest możliwość wycofania się osób szczególnie skrytych, które mogą uważać, iż oczekuje się od nich podobnego poziomu otwartości.

3. Zwracaj uwagę na uczestników, którzy niechętnie angażują się w proces uczenia – nie odzywają się, nie wypowiadają na forum. Nie stosuj presji, raczej zaproś do ćwiczeń w parach lub mniejszych grupach tak, żeby mogli się wypowiedzieć.

4. Zebranie na wstępie informacji dotyczącej oczekiwań związanych ze szkoleniem i zapisanie ich w widocznym miejscu. To ważne, ale dużo ważniejsze jest ODNOSZENIE się do tych treści w trakcie szkolenia. Nawiązanie do oczekiwań zapisanych w czasie pierwszych minut spotkania. Potrzeby są uszanowane, a uczestnik zauważony.

5. Zabawa na wstępie KTO JEST KIM? Czyli zbadanie motywacji uczestników poprzez samodzielne przyporządkowanie uczestników do grupy SKAZANIEC czy OCHOTNIK? Zabawa przede wszystkim ujawnia motywację (lub jej brak) do udziału w szkoleniu oraz redukuje opór, poprzez nazwanie go. Rozluźnia napięcie w grupie i buduje wstępne relacje pomiędzy uczestnikami.

„Zwracaj uwagę na uczestników, którzy niechętnie angażują się w proces uczenia – nie odzywają się, nie wypowiadają na forum. Nie stosuj presji, raczej zaproś do ćwiczeń w parach lub mniejszych grupach tak, żeby mogli się wypowiedzieć.”

Bezpieczeństwo

6. Pytanie otwierające PO CO TU JESTEM? w miejsce regresywnego DLACZEGO SIĘ TU ZNALAZŁEM? Nawet uświadomienie sobie niewiedzy w tym zakresie poprzez odpowiedź NIE WIEM sprawia, że jest to jedno z lepiej pracujących pytań w części otwierającej szkolenie.

7. Pytanie transferujące CZEGO OCZEKUJESZ PO SZKOLENIU ?, które przenosi uwagę uczestnika na rezultaty w codziennym życiu lub w życiu zawodowym.

8. Pytanie skierowane do uczestników o oczekiwania dotyczące treści szkoleniowych związanych z celami przedstawionym przez prowadzącego. Pytania otwarte typu : KTÓRY CEL JEST CI NAJBLIŻSZY? Narzędzie to ma dwa znaczenia – jeden to zapoznanie się uczestnika z celami ( skoro któryś trzeba wybrać jako najbliższy, trzeba je prześledzić) oraz drugi – zintegrowanie uczestników, mających podobne priorytety.

9. PRZYPOMINANIE O CELACH SZKOLENIA poprzez zabawę. Może to być prośba trenera, by powtórzyć jeden lub wszystkie cele szkoleniowe. Może być to quiz, by odtworzyć wszystkie lub jeden z nich w niezmienionej formie (oczywiście bez zaglądania do notatek). Ćwiczenie można zastosować pod koniec dnia szkoleniowego lub jako zabawę otwierającą kolejne spotkanie. Ćwiczenie to mobilizuje uczestników do przyjrzenia się celom szkolenia, jednocześnie odtwarza (przypomina) atmosferę pierwszych minut szkolenia, uruchamiając motywację uczestników, z którą pojawili się na sali szkoleniowej.

10. Metoda pytań wielokrotnych, które filtrują motywację „do dna”. Ćwiczenie w parach rozpoczynamy pytaniem CO CI DA UKOŃCZENIE TEGO SZKOLENIA? Kolejnym pytaniem jest progresywne pogłębienie odpowiedzi w oparciu o nią. Np. Ukończenie szkolenia pozwoli mi na zmianę pracy. CO CI DA ZMIANA PRACY? Zmiana pracy pozwoli mi uzyskać większe zarobki. CO CI DADZĄ WIĘKSZE ZAROBKI? Itd. Ćwiczenie jest zakończone, kiedy osoba odpowiadająca czuje, że jest to finał jej poszukiwań, czyli najgłębiej ukryta motywacja. Jest to najczęściej poczucie satysfakcji, szczęścia lub możliwość życia w zgodzie z sobą.

11. Opowiedzenie przez trenera DOWCIPU, ŻARTU powiązanego tematycznie ze szkoleniem. Można przywołać doświadczenie z innymi grupami, może to być dowcip powiązany tematycznie ze szkoleniem.

Docenienie

12. Nagradzanie uczestników za ujawnienie się na forum – za wypowiedź, za zgłoszenie się do ćwiczenia, za aktywność. Nagradzanie może odbyć się poprzez oklaski, imienne podziękowanie, zachęcenie grupy do docenienia poprzez okrzyk lub umówiony wcześniej gest.

13. Odwoływanie się w czasie szkolenia do wypowiedzi uczestników wraz z przypomnieniem autora. Tu uwaga – nie należy „przedawkować” i bazować jedynie na bardzo aktywnych uczestnikach. Grozi to wycofaniem się osób, które są nieśmiałe. Odwołanie się nawet do śmiesznego gestu czy słowa, które zostało wypowiedziane raz a w jakiś sposób poruszyło grupę, jest równie dobrą praktyką.

14. Zachęcenie do wypowiedzi na forum poprzez wstawanie. Sprawia, że uczestnik przełamuje opór i czuje większe zaangażowanie. Bywa, że w małych grupach szkoleniowych wydaje się to sztuczną aktywnością. W dużej grupie, poprzez unikanie pokazywania się na forum przez osoby skryte, może dojść do skupienia się uczestnika na celu, jakim jest maksymalna ochrona siebie czyli notoryczne unikanie wypowiedzi.

Budowanie więzi w grupie

15. Docenianie uczestników za przestrzeganie reguł stworzonych przez grupę np. punktualność lub noszenie identyfikatora. Plusem tej metody jest proste budowanie poczucia przynależności do grupy przez bierne zachowania, takie jak bycie na czas czy pamiętanie o noszeniu plakietki. Wtórnym efektem stosowania tego narzędzia jest wzrost poczucia bezpieczeństwa w grupie, co wzmacnia pozytywnie nastawienie i chęć przebywania na sali szkoleniowej, gdzie nie grozi lincz lub nagana.

16. RYTUAŁY stworzone wspólnie przez grupę. Mogą być to rytuał powitania, kończenia zajęć, przywitania wykładowcy, znak zgody z treścią prezentowana przez uczestnika. Od gestu po słowo-okrzyk. Metoda zahacza o kotwiczenie zaczerpnięte z NLP , ale buduje poczucie więzi w grupie, czyli rzecz nieoceniona we wzmacnianiu motywacji w uczeniu się.

17. Ćwiczenia w parach lub mniejszych grupach, które dają możliwość poznania się uczestnikom i budują między nimi zaufanie.

Źródło ćwiczeń i technik to praktyka własna oraz odbyte szkolenia w ramach programu ERASMUS + (Emotional Intelligence, Event Wise).

Niniejszy artykuł powstał jako rezultat projektu „Program doskonalenia kompetencji”, realizowanego przez Fundację Wspierania Rozwoju Innowator.

Projekt współfinansowany w ramach programu Unii Europejskiej Erasmus+ (Akcja 1 Mobilność edukacyjna, Mobilność kadry edukacji dorosłych, numer umowy 2016-1-PL01-KA104-025815).

Projekt został sfinansowany ze środków Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną oraz za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.